این پست در مورد یکی از پایه ای ترین مسائل مربوط به فیلمبرداری هست. قرار هست در مورد این صحبت کنیم که نسبت تصویر چیست ؟ اندازه های استاندارد تصویر برای تولید محتوا چه مقدار هست ؟ در مورد نسبت تصویر در تلویزیون با شما صحبت می‌کنم ؛ گذری به نسبت تصویر در فیلمهای سینمایی می زنیم؛ در مورد عدد هایی مثل 3:2 ، 16:9 ، 21:9 و غیره با هم میریم جلو و در نهایت در مورد نسبت تصویر جدیدی که تولید کننده های محتوا و بعضی از فیلمساز ها ازش استفاده می کنند با شما صحبت می کنم.

نسبت تصویر چیست ؟

شما هر فیلم یا عکسی رو که نگاه کنید ، یک طول و یک عرض داره. حالا اینکه این طول و عرض با چه نسبتی در برابر هم قرار دارن ، این میشه نسبت تصویر. ماجرا انقدر ساده بود که واقعاً هیچ تعریفی نمیتونستم براش بنویسم. بذار اینطور بگم که اگه مقدار طول و عرض عکس یا فیلم های خودمون رو ساده و ساده و ساده تر کنیم ، در نهایت به دو تا عدد خواهیم رسید که دیگه ساده تر نمیشه. بذار یه مثال بزنم.

مثلا شما با دوربین موبایل خودت فیلم میگیری و مشخصات فنی فایل رو بررسی میکنی و میبینی که نوشته 1920 در 1080 پیکسل. این عددها ابعاد فایل ویدیویی شما هست. حالا اگه این دو تا عدد رو با هم دیگه کوچیک کنیم در نهایت به دو تا عدد 16 و 9 خواهیم رسید. این دو تا عدد دیگه قابلیت این رو ندارن که باهم ساده و کوچکتر بشن.

بنابراین اگه ما فایل ویدیویی داشته باشیم که ابعاد 1920*1080 داره ، اون فایل دارای نسبت تصویر 16:9 (بخونید 16 به 9) هست. اگه توی منابع انگلیسی رو هم سرچ کنید برای گفتن چیزی مثل 16:9 از عبارت sixteen by nine استفاده میشه.

اندازه های استاندارد تصویر در تولید محتوا

خب تا الان که  متوجه شدیم نسبت تصویر یا همون aspect ratio چی هست. حالا قراره در مورد نسبت ها و اندازه های استاندارد تصویر در کارهای خودمون صحبت کنیم. مثلا همون 16:9 که الان در موردش حرف زدیم یکی از استاندارد های نسبت تصویر هست که خیلی هم متداوله. نسبت تصویر های دیگه ای هم هست که خیلی معروفه و توی کارهای مختلف ازش استفاده میشه. در ادامه چند تاشو به شما معرفی میکنم.

16:9

خب همین الان ذکر خیرش بود. اگر نسبت طول به عرض فیلم یا عکس شما 16 واحد به 9 واحد باشه ، شما در حال استفاده از نسبت تصویر 16:9 هستید. میتونم به جرات بگم در حال حاضر 16 به 9 متداول ترین نسبت تصویر در دنیای فیلمبرداری هست ؛ به طوری که تمام موبایل ها به صورت پیش فرض با همین نسبت فیلمبرداری میکنن.

تازه موضوع فقط به همینجا ختم نمیشه. توی تلویزیون هم الان از 16:9 استفاده میشه. اکثر فیلمهای تلویزیونی رو هم به صورت 16:9 میسازن. ابعاد اکثر تلویزیون ها و درصد بسیار زیادی از مانیتور ها و لپ تاپ ها هم 16:9 هست. در کل ما با یک پدیده‌ی جهان شمول طرف هستیم !

9:16

این دقیقا برعکس مورد قبلی هست. اگه اونجا در مورد 16 به 9 حرف زدم ، اینجا موضوع بحث 9 به 16 هست. حالا تنها فرقی که باهم دارن اینه که این ، 90 درجه چرخیده و به صورت عمودی در اومده. همین !

حالا سوال اینه که از 9:16 کجاها استفاده میشه ؟ اصلی ترین جواب : استوری های اینستاگرام. IGTV تیک تاک و خیلی از اپلیکیشن های اشتراک ویدیو که به صورت موبایل محور کار میکنن.

3:2

چند سال برگردیم عقب تر. میرسیم به زمانی که دوربین های فیلمبرداری با این نسبت تصویر فیلم میگرفتن. نسبت 3 به 2 اینقدر متداول بود که اگه خاطرتون باشه تمام تلویزیون های لامپی هم با این نسبت تصویر ساخته میشد.

دقیقا مثل الان که متداول ترین نسبت ، 16:9 هست ، قبلا 3:2 سلطان محتوای ویدیویی بود. اما الان سلطان که چه عرض کنم ! ملیجک هم نیست 🙂 البته خارج از شوخی درسته که این نسبت تصویر دیگه توی فیلمبرداری متداول نیست اما برای عکاسی ، متداول ترین نسبت تصویر همین 3:2 هست.

به طوری که اگه شما همین الان دوربین موبایل خودت رو باز کنی و باهاش به عکس بگیری ، احتمال خیلی زیاد با همین نسبت 3:2 عکاسی میکنه. حتی جالبه بدونی سنسور دوربین ها هم با نسبت 3:2 ساخته میشه. پس اونقدرایی هم که گفتم بدبخت و از رده خارج نیست.

1:1

از اسمش هم کاملا مشخصه که داریم در مورد نسبت تصویر مربعی صحبت میکنیم. یعنی طولش با عرضش برابر هست. شاید بپرسی کجاها استفاده میشه ؟ واقعیت اینه که شما هر جا که دوست داری میتونی از این ابعاد استفاده کنی ، مثلا توی اینستاگرام یکی از متداول ترین نسبت هایی که استفاده میشه ، همین 1:1 هست.

حتی اگه یادت باشه اون اوایل اینستاگرام ، شما فقط با همین نسبت تصویر 1:1 میتونستی عکس و ویدیو منتشر کنی. بعدا نسبت های دیگه هم به اینستاگرام اضافه شد.

نسبت 1 به 1 تا دلت بخواد به درد کارهای هنری میخوره. اگه میخوای عکسی رو چاپ کنی و جایی قاب کنی ، اگه نقاش هستی و میخوای تابلویی بکشی و کلی اگه‌ی دیگه ، میتونی از 1:1 استفاده کنی.

با این حال استانداردی براش وجود نداره که فرضا فلان جا حتما باید از 1:1 استفاده کنی. ببین مثلا همین الان که من دارم این پست رو تایپ میکنم ، کلی برای تلویزیون برنامه ساختم ؛ و اونجا من “باید” از نسبت تصویر 16:9 استفاده میکردم. صحبتم سر قید “باید” هست. توی جایی ندیدم که الان کسی مجبور باشه از 1:1 استفاده کنه.

2.39:1

خب بریم در مورد یکی از متداول ترین نسبت های تصویر در جهان صحبت کنیم ؛ یعنی نسبت آنامورفیک ! احتمالا با خودت میگی این دیگه چیه ؟ من تا حالا اسمش رو هم نشنیدم. اما اگه بهت بگم که توی کلی از فیلم سینمایی هایی که نگاه میکردی همین نسبت تصویر رعایت میشده، حالا چی میگی ؟

دقیقا ! نسبت تصویر 2.39:1 (دو ممیز سی و نه به یک) که گاهی هم برای رند تر شدن از 2.40:1 استفاده میشه به نسبت آنامورفیک معرفه. حالا اینکه آنامورفیک اصلا چی هست و ماجراش چیه ، یک بحث خیلی شیرنی توی دنیای سینما براش وجود که ایشالا پست اونم براتون میذارم.

اگه اهل فیلم سینمایی باشی ، مخصوصا فیلم هایی که برای نمایش توی سینما درست میشه (چون ما الان مثلا کلی فیلم داریم که برای پخش توی مثلا نتفلیکس درستش میکنن) خیلی با این نسبت سروکار داشتی. حتما برات سوال شده که چرا تصویر فیلم سینمایی ها اینقدر درازه ؟!

جواب اینه که چون دقیقا دارن از نسبت آنامورفیک یا همون 2.39:1 استفاده میکنن. حالا داستان داره که چرا همچین استانداردی براش به وجود اومد؛ ولی الان اگه پرده های سینما رو نگاه کنی متوجه میشی که چقدر عریض هستن. این دقیقا برای اینه که برای نشون دادن فیلم هایی با نسبت آنامورفیک مناسب باشن.

حالا شما اگه بیای همون فیلمهایی که با نسبت تصویر 2.39:1 ساخته شده رو توی تلویزیون خونه‌ی خودت که الان میدونی نسبت تصویرش 16:9 هست نگاه کنی ، چون فایل اون فیلم خیلی عریض تر از مانیتور شماست ، در نتیجه برای اینکه تلویزیون بتونه همه جای اون فیلم رو نشون بده ، کوچیکترش میکنه. به همین دلیله که شما دو تا نوار سیاه بالا و پایین تصویر میبینی.

خیلی ها ممکنه فکر کنن این دو تا نوار یا Bar سیاه برای خوشگلی اونجاست ؛ نه ! این فیلم به این دلیله که مانیتور شما عرض لازم برای نشون دادن مناسب اون فایل رو نداره. فقط کافیه شما از مانیتوری استفاده کنی که عریض تر هست. خواهی دید که اون نوار از بین میره و میتونی از کل مساحت مانیتورت برای دیدن فیلم استفاده کنی.

4:5

این یکی مختص اینستاگرام هست. در واقع اگه دوست داشه باشی سایز فیلم و عکسی که توی فید اینستاگرام آپلود میکنی بالاترین اندازه رو داشته باشه و بیشترین مساحت رو توی گوشی مخاطب بگیره، باید از نسبت 4:5 استفاده کنی. یعنی 5 واحد ارتفاع و 4 واحد طول.

معمولا خود من دقیقا از همین نسبت استفاده میکنم. البته باید در نظر داشته باشی که اگه از 4:5 استفاده کنی عملا اون محتوا رو فقط برای اینستاگرام درست کردی. نه که نتونی جای دیگه آپلود کنی ؛ میشه. مثلا خیلی راحت میتونی اونو بذاری توی یوتیوب، آپارات، لینکدین و بقیه شبکه های اجتماعی خودت ، اما اون زیبایی و جذابیتی که توی اینستاگرام داره رو نداره.

سایر نسبت های تصویر

اینایی که گفتم متداول ترین نسبت های تصویر برای کار ویدیو و تولید محتوا هست. در واقع ما هر چقدر که دلمون بخواد نسبت تصویر داریم و میتونیم توی نرم افزارهای ویرایش ویدیو مثل پریمیر ، فاینال کات و داوینچی ازشون استفاده کنیم؛ اما خب متداول نیست و در پتلفرم های مختلف هم خیلی زیبا به نظر نمیرسه.

مثلا فرض کن توی اینستاگرام خودت با نسبت 16:9 توی فید ، پست آپلود کردی. آیا اینستاگرام پشتیبانی میکنه ؟ صد البته ! آیا متداول هست ؟ باز هم صد البته؛ اما اتفاقی که میوفته این هست که اندازه اون فیلم توی صفحه فید مخاطب اینقدر کوچیک خواهد بود که عملا از دیدن اون فیلم لذت نمیبره.

این اشتباهی هست که بعضی از مدرسین نرم افزار توی اینستاگرام مرتکب میشن. مثلا کسی داره آموزش فتوشاپ یا پریمیر میده و از نسبت 16:9 استفاده میکنه. خب آیکون های ریز اون نرم افزار وقتی توی پست 16:9 فید اینستاگرام نشون داده بشه عملا چیزی ازش معلوم نیست. این نکته رو گفتم که حواست به این باشه که برای کجا داری تولید محتوا میکنی و چه محتوایی رو هم منتشر میکنی. جواب به این دو تا سوال میتونه نسبت تصویر کارت رو مشخص کنه.

نسبت تصویر 2:1

حالا این همه مقدمه چینی کردم که شما رو با پدیده‌ی جدید و جذاب توی تولید محتوای ویدیویی و فیلمسازی آشنا کنم. نسبت تصویر 2:1.

خب الان دیگه بلدیم که این عددها چه معنی‌ای میده. اگر طول تصویر 2 برابر ارتفاع اون باشه ما در حال استفاده از نسبت 2:1 هستیم. مثلا اگه بخوای یک ویدیوی Full HD رو با همین نسبت ضبط کنی باید از ابعاد 1920*960 استفاده کنی؛ یا اگه قراره با رزولوشن 4K فیلم بگیری باید ابعاد ویدیوت 3840*1920 باشه.

خب تا اینجا چیز خیلی خاصی در مورد این نسبت تصویر نگفتم. منظورم اینه که الان ما میدونیم که طولش دو برابر ارتفاعش هست و توی رزولوشن های متداول هم باید نرم افزار رو روی چه عددهایی تنظیم کنیم. اما الان میخوام براتون بگم که چرا این نسبت تصویر به وجود اومد و کجاها میشه ازش استفاده کرد.

ماجرای 2:1

ما دو تا نسبت تصویر داشتیم که خیلی متداول بود. 16:9 که توی تلویزیون ها استفاده میشد و آناموفیک یا همون 2.39:1 که توی سینما گل سرسبد کارگردان ها بود. و این رو هم گفتم که وقتی شما یک فیلم سینمایی که برای سینما درست شده رو توی تلویزیون معمولی 16:9 خودت نگاه کنی ، به خاطر اینکه سایز فیلم خیلی واید تر از تلویزیون شما هست ، دو تا نوار یا Bar سیاه بالا و پایین تصویرت نشون داده میشه که تلویزیون بتونه اون فیلم رو به صورت کامل نشون بده.

خب همین ماجرا خودش کلی داستان میشد به چند دلیل. اول اینکه خیلی جالب نیست شما نتونی از تمام ابعاد تلویزیون خودت استفاده کنی. در ثانی علم جلوتر رفت و تلویزیون و مانیتورهایی عریض تر از 16:9 توی بازار اومد. همین الان اگه خودشی خودت رو نگاه کنی احتمال خیلی زیاد از 16:9 عریض تر هست.

همین مورد دوم کار رو از اون طرف سخت میکرد ! یعنی چی ؟ شما موبایلی داری که خیلی عریض هست ، حالا یک فیلمی روش پخش بشه که با نسبت 16:9 درست شده. این دفه بجای اینکه از بالا و پایین دو تا نوار سیاه داشته باشی ، از طرفین این نوار ها رو داری؛ چون این بار عرض مانیتور از عرض فایل فیلم بیشتر هست.

میبینی؟ از هر طرف که به این ماجرا نگاه کنی ما داستان داریم ! مانیتورهای عریض با فیلم های 16:9 مشکل دارن و فیلم های عریض با مانیتورهای 16:9 داستان پیدا میکنن. حالا اینجا باید یک نسبت تصویری  ساخته بشه که به قول معروف نه سیخ بسوزه و نه کباب. بله ! دقیقا دارم از نسبت تصویر 2:1 صحبت میکنم.

نسبت 2:1 نجات بخش دوران حاضر

نسبت 2:1 از 16:9 عریض تر هست و از آنامورفیک جمع تر. همین باعث میشه که بتونیم ازش به عنوان یک پل استفاده کنیم تا تولیدات خودمون رو روی تمام مانیتورها با بهترین اندازه نشون بدیم.اگه مانیتور شما 16:9 هست اون نوارهای سیاه مقدارش خیلی کمتر میشه و اگه از مانیتورهای عریض تر استفاده میکنید حالا دیگه میشه از کل مساحت اون نمایشگر برای نشون داده فیلم استفاده کرد و ازش لذت برد.

هم یوتیوبرها و هم فیلمساز ها

خبر خوب هم این هست که نسبت تصویر 2:1 الان در حال متداول شدن هست و خیلی از بزرگان تولید محتوا در یوتیوب و حتی بزرگان فیلمسازی هم دارن ازش استفاده میکنن.

مثلا دیوید فینچر فیلمهای خودش رو روی 2:1 میسازه یا اگه بخوام از یوتیوبرهای کسی رو بهتون معرفی کنم میتونم به پیتر مک‌کینون یا حتی مارکوس براونلی (MKBHD) اشاره کنم. خب این دو نفر از بزرگای حوزه خودشون هستن و الان مدتی هست که ویدیوهای یوتیوب خودشون رو روی 2:1 منتشر میکنن.

پلتفرم های سازگار با 2:1

خب حالا بریم در مورد سایت ها و پلتفرم هایی که از نسبت تصویر 2:1 پشتیبانی میکنن هم صحبت کنیم که شما با علم جامع تری بتونی تصمیم بگیری.

یوتیوب

اول از همه و همونطور که بالاتر هم بهش اشاره کردم سایت یوتیوب رو بررسی کنیم. خب یکی از بهترین موردهایی که میشه از 2:1 استفاده کرد همین سایت یوتیوب هست. یوتیوب به صورت کامل ازش پشتیبانی میکنه و اتفاقا ویدیوهای شما خیلی هم جذاب و قشنگ روی این پلتفرم نشون داده میشه. خود من هم تصمیم گرفتم زین‌پس فقط با نسبت 2:1 روی یوتیوب فیلم آپلود کنم.

فقط یادت باشه درسته که خود ویدیو با نسبت 2:1 روی یوتیوب نشون داده میشه اما باید Thumbnail اون رو با نسبت 16:9 آپلود کنی که توی صفحه Home هم اندازه بقیه ویدیوهای یوتیوب نشون داده بشه. البته نکته خیلی مهمی هم نبود؛ ولی باید میگفتم.

آپارات

در مورد آپارات اینو بگم که همین ویدیویی که بالای صفحه دیدی از آپارات embed شده توی سایت. یعنی عملا آپارات هم از 2:1 پشتیبانی میکنه؛ منتهی نکته ای که داره این هست که Player آپارات همیشه روی 16:9 نشون داده میشه و اگه شما فیلم عریض تری رو آپلود کنی اون دو تا نوار سیاه رو هم خواهی دید. آیا مهمه ؟ نه ؛ برای من که مهم نیست. حتی شاید نشون دادن اون دو تا نوار سیاه به حال و هوای سینماتیک ویدیوی شما اضافه کنه ؛ اما به هر حال این یک نکته منفی هست. امیدارم این موضوع توی آپدیت های آینده آپارات حل بشه.

اینستاگرام

توی اینستاگرام فقط IGTV از نسبت تصویر 2:1 پشتیبانی میکنه. تازه اونم دقیقا مثل آپارات عمل میکنه ؛ یعنی وقتی توی حالت فول اسکرین در حال تماشای یک ویدیوی 2:1 هستید اون دو تا نوار سیاه رو از بالا و پایین خواهید دید. چیزی که خودم متوجه شدم اینه که توی IGTV ، نرم افزار فقط از نسبت 16:9 وسط مانیتور استفاده میکنه و از اگه ویدیوی شما عریض تر باشه باز هم از همون 16:9 وسط گوشی استفاده میشه و اینطوری نیست که از قسمت عریض تری توی مانیتور استفاده کنه.

خب این اصلا خوب نیست. یکی از دلایل ما برای استفاده از 2:1 همین بهره بردن از اکثر مساحت گوشی ها و مانیتورها بود. اما خب اینستاگرام توی درست کردن IGTV اصلا خوب عمل نکرده و این عملا اونو تبدیل کرده به یک پلتفرم فشل و بی خاصیت ! خود من که تا جای ممکن از IGTV استفاده نمیکنم.

توی پست ها هم که اصلا فکر استفاده از 2:1 رو از سرتون باید بیرون کنید به دو دلیل. اول اینکه خیلی سایز ویدیو توی صفحه فید مخاطباتون کوچیک میشه و دلیل دوم اینه که اصا اینستاگرام از نسبت تصویر 2:1 پشتیبانی نمیکنه ! فقط کافیه که شما یک ویدیوی 2:1 رو آپلود کنید تا ببینید طرفین تصویر کراپ میشه.

در کل خیلی درکی که فاز اینستاگرام ندارم. از وقتی مدیرش عوض شده معلوم نیست داره به خودش چیکار میکنه !

لینکدین

بهتون توصیه میکنم توی هر کسب و کاری که هستید یک صفحه توی لینکدین هم برای خودتون درست کنید. لینکدین شبکه اجتماعی افراد حرفه ای هست و بیشتر در مورد کار و بیزینس توش صحبت میشه. البته زیاد هستن هموطنانی که اینجا رو هم خراب کردن و توش بیشتر پست های دل نوشته و … میذارن 🙂 اما شما حتما استفاده کنید و در مورد کار خودتون صحبت کنید.

دقیقا شب قبل نوشتن این پست ، همین فیلم بالای صفحه رو توی لینکدین هم آپلود کردم و اونجا هم همه چیز اوکی بود. فقط دقیقا مثل آپارات، اون نوار سیاه بالا و پایین فیلم شما نمایش داده میشه.

یوتیوب بهترین بود

از بین سایت ها و شبکه های اجتماعی که خودم تست کردم این نتیجه رو میگیرم که سایت یوتیوب برای نسبت تصویر 2:1 مناسب ترین گزینه هست و اگه قرار هست توی یوتیوب فعالیت کنید حتما با نسبت 2:1 این کارو انجام بدید.

جمع بندی

توی این پست در مورد نسبت تصویر یا همون Aspect Ratio باهم صحبت کردیم. اینکه چی هست و توی هر پلتفرم از چه نسبت تصویری استفاده میشه. و بعدش به شما استاندارد جدید 2:1 رو معرفی کردم. در مورد مزایاش صحبت کردم و در نهایت این رو گفتم که توی پتلفرم های مختلف تا چه مقدار از 2:1 پشتیبانی میشه.

سوالات متداول

نسبت تصویر چیست ؟

نسبت تصویر یا به انگلیسی aspect ratio به این معنی هست که عرض و ارتفاع تصویر نسبت به هم چه اندازه ای دارن. مثلا وقتی در مورد نسبت 16:9 صحبت میکنیم به این معنی هست که اگه طول تصویر 16 واحد باشه؛ عرضش 9 واحد هست.

نسبت تصویر 2:1 چیست؟

یک نسبت تصویر جدید که مدتی هست در حال متداول شدنه. چه در بین فیلمسازها و فیلمهایی که از شبکه هایی مثل نتفلفیکس پخش میشه و چه در بین یوتیوبرها. نسبت 2:1 هم به درد مانیتورهای معمولی 16:9 میخوره و هم در مانیتورهای عریض تر میتونیم بهترین تصویر رو داشته باشیم.

آیا رضاصاد از نسبت 2:1 استفاده میکنه؟

بله ؛ رضاصاد مدتی هست فیلمهای آموزشی یوتیوب خودش رو فقط با نسبت 2:1 ضبط و منتشر میکنه.

بهترین سایز برای استوری در اینستاگرام چیست؟

استوری های اینستاگرام با سایز 1920*1080 منتشر میشن که این یعنی دارای نسبت تصویر 9:16 هستن.