به عنوان یک عکاس ، برای شما این سوال به وجود اومده که بهترین عکاس ایرانی کیست ؟ اجازه بدید کمی به این سوال جهت بدم . مایلم این سوال رو اینگونه مطرح کنم که : بهترین عکاسان ایران چه ویژگی هایی دارند ؟ اگر به این سوال جواب بدیم ، سوال اول هم خود به خود پاسخ داده میشه.

بهترین عکاس ایرانی از دید شما

قبلا توی یک غیر رسمی گفتم که برای هنر هیچ معیاری وجود نداره و نمیشه در مورد اثر هنری کسی با استدلال قضاوت کرد. به همین دلیل بهتره در اول این مقاله این نکته رو با صراحت بگم که تعیین کردن بهترین عکاس ایرانی یا حتی بهترین عکاس جهان از دید علمی ، واقعا غیر ممکن به نظر میرسه . چرا که معیاری وجود نداره که بشه با اون بهترین عکاس ایران رو انتخاب کرد.

مثالی میزنم. از شما سوال میکنن بلندترین قله‌ی جهان کدام قله هست ؟ همه‌ی ما بلافاصله جواب می‌دهیم اورست. چرا ؟ به این دلیل که برای تعیین بلندترین قله ، معیاری وجود داره و اون معیار بسیار ملموس هست. بنابراین تنها کاری که باید انجام بشه اینه که قله‌های مختلف رو با اون معیار بسنجیم.

برمیگردیم به موضوع مقاله ؛ بهترین عکاس ایرانی کیست ؟ سوال من از شما اینه که آیا برای تعیین بهترین عکاس ایران معیاری وجود داره ؟ شاید جواب بدید که بله؛ بهترین عکاس کسی هست که بهترین عکس ها رو بگیره. جواب شما درسته. اما سوال مهم‌تر اینه که بهترین عکس چه ویژگی هایی داره ؟!

اینجاست که برای انتخاب بهترین عکاس به بن‌بست میرسیم چرا که معیاری برای انتخابش وجود نداره . و این یکی از زیبا ترین ویژگی های هنر هست. این نظر شخصی منه که میگم : چیزی که هنر رو زیبا میکنه اینه که اصولا ما هنرِ بد نداریم و تمام کارهای هنری زیبا هستن . چرا که معیاری برای زشتی و زیبایی در هنر وجود نداره و هر اثری که توسط کسی دوست داشته بشه ، اون اثر زیبا است.

پس احتمالا متوجه شدید که میخوام بحث رو به کدوم سمت ببرم. حرف اصلی من این هست که ما نباید بگیم بهترین عکاس ایرانی چه کسی هست ؛ بلکه باید بگیم بهترین عکاس ایران از دید من کیه. و این شما هستید که تعیین میکنید از کدوم عکاس و کارش بیشتر از بقیه عکاس ها خوشتون میاد.

در هر صورت مخالفت وجود داره

پس با توجه به اینکه برای انتخاب بهترین عکاس معیاری وجود نداره و این معیار فقط و فقط خود شما هستید ، لذا کاملا طبیعی هم هست که وقتی کسی رو به عنوان بهترین عکاس ایرانی انتخاب می کنید با شما مخالفت بشه . چون فردی که با شما مخالف هست ، عکاس دیگری رو به عنوان بهترین عکاس ایران در نظر داره و این موضوع کاملا طبیعی هست.

معیار انتخاب بهترین عکاس ، یک معیار شخصی هست و هر کسی میتونه برای خودش لیستی از بهترین عکاسان جهان داشته باشه.

بنابراین دقیقا به همین دلیل هست که اگر در اینترنت دنبال لیست بهترین عکاسان ایران بگردید ، مطالبی که پیدا میکنید سراسر در تناقض هست؛ چون هر نویسنده از دید خودش لیستی از بهترین عکاسان ایران رو انتخاب کرده.

خبری از لیست بهترین عکاسان ایران نیست

پس احتمالا از این نکته مطمئن شدید که من قرار نیست در این مقاله لیست بهترین عکاسان ایران رو معرفی کنم؛ چون اولا لیستی در کار نیست و در ثانی اگر هم لیستی وجود داشته باشه ، این لیست نظر شخصی منه و ممکنه شما با اون کاملا مخالف باشید. اگر در اینترنت جستجو کردید و با سایت هایی مواجه شدید که در اونها لیست بهترین عکاس ها رو گذاشته بود ، به نظرم بد نیست که کامنت بذارید و سوال کنید که معیار شما برای انتخاب این لیست چی بوده ؟ احتمالا جواب های جالبی خواهید شنید.

بهترین عکاس یا مشهور ترین عکاس ایران ؟

شاید یکی از این جواب ها این باشه که “این ها بهترین عکاس های ایران هستن چون مشهور ترین عکاسان ایرانی اند” و سوالی که من دارم اینه : آیا همیشه شهرت باعث بهترین بودن میشه ؟ در یک غیر رسمی دیگه این نکته رو گفتم که معروف شدن در دنیا روند خیلی جالبی داره و این روند گاهی مستلزم توهین به شعور مخاطب هست و هیچ ارتباطی با لیاقت اون فرد و یا جایگاه اجتماعی وی نداره.

دوستی دارم که میگه : “توی مملکتی که یکی با پایین کشیدن شلوارش معروف میشه ، به نظرم نباید برای معروف شدن خیلی تقلا کرد!”
دوست من درست میگه. با نگاه کردن به دور و اطراف می‌تونیم این نکته رو با گوشت و پوست حس کنیم که معروف بودن لزوما معیاری برای بهترین بودن نیست.

پس این یعنی معروف ترین عکاس ایران بودن هم لزوما از اون شخص، بهترین عکاس ایران رو نمیسازه . پس واقعا بهترین عکاس ایرانی کیه ؟ در جمله‌ی اول این مقاله گفتم که بهتره سوال رو به این صورت مطرح کنیم که : بهترین عکاسان ایران چه ویژگی هایی دارند ؟ اگه بشه ویژگی های یک عکاس خوب رو برشمرد ، پس شاید بتونیم جواب سوال اصلی این مقاله رو بدیم.

ویژگی های بهترین عکاسان ایران

خیلی خوشحالم که تونستیم با هم این نتیجه رو بگیریم که نباید تلاش بیهوده ای برای پیدا کردن بهترین عکاس ایران کرد؛ بلکه تلاش ما باید در این راستا باشه که ویژگی های بهترین عکاس ایران رو پیدا کنیم. در این صورته که نه تنها بهترین عکاس ایرانی ، بلکه بهترین عکاس جهان هم پیدا میشه.

عکاس یا فقط دارنده‌ی دوربین عکاسی ؟!

قبل از هر چیز این رو بگم که (حدود 800 کلمه تا اینجای مقاله نوشتم ؛ بعد میگم قبل از هر چیز !!!) هر کسی که دوربین عکاسی داره و باهاش عکس میگیره لزوما بهش عنوان عکاس تعلق نمیگیره. چرا که من ممکنه یک هواپیمای شخصی داشته باشم و حتی بتونم در شرایط اضطراری باهاش پرواز هم بکنم ؛ اما هیچ کس به من نمیگه خلبان.

مسائل فنی ، فقط شروع راهِ بهترین عکاس شدن

در وهله اول برای برشمردن ویژگی های بهترین عکاسان ایران باید به این نکته‌ی بدیهی اشاره کنیم که مسائل فنی مثل دانستن مثلث نوردهی و وایت بالانس و .. باعث نمیشه کسی بهترین عکاس بشه . بلکه دانستن و تسلط بر این نکات فقط شروع راه عکاسی حرفه ای هست. بعد از اینکه در نکات فنی عکاسی حرفه ای شدید ، حالا نوبت به خود علم عکاسی میرسه . یعنی جایی که تازه شروع میکنیم به یادگیری عکاسی واقعی ..

داشتن حرفی برای گفتن

به نظر من بهترین عکاس ایرانی کسی هست که در عکس های خودش حرفی برای گفتن داشته باشه. زیبا بودن عکس و درست بودن تمام جوانب فنی اون ، فقط و فقط شروع راه این هست که یک عکس حرفی برای گفتن داشته باشه و بشه اون رو تفسیر کرد. بعد از داشتن این بدیهیات ، حالا نوبت به حرفی میرسه که عکاس از طریق عکس خودش میخواد به ما بزنه.

عکس خوب درست مثل فیلم خوب قابل نقد و بررسی است

حتما جلسات نقد و بررسی فیلم های زیادی رو دیدید. روند استاندارد اینگونه جلسات به این صورت هست که در ابتدا فیلم رو از نظر فنی (حرکات دوربین ، صدابرداری ، رنگ های مناسب و ..) بررسی میکنند و اگر همه چیز خوب بود ، بعد به سراغت فیلمنامه و کارگردانی فیلم میروند و پیام های فیلم رو واکاوی میکنند.

برای نقد عکس هم شاید بشه گفت همچین روشی وجود داره. البته باید حواس شما به این نکته باشه که چه کسی عکس رو شما رو نقد میکنه. ماجرایی مدت ها قبل برای من پیش اومد که توصیه میکنم حتما اون رو بخونید :

 

View this post on Instagram

 

® دیروز دوستی بهم تو تلگرام پیام داد ، یه عکس برام فرستاد و لطف کرد نظرمو در مورد عکسش پرسید . من عکس رو که نگاه کردم دیدم چه عکس خوبیه . ترکیب بندی عالی ، سوژه عالی ، رنگ عالی ، مفهوم عکس عالی و .. خلاصه همه چیزش خوب بود . آخرسر هم یه چند تا نکته‌ی ریز فنی گفتم که اگه اینا رو روی عکس پیاده کنی ، بهتر میشه . بعد اون دوستم بهم گفت واقعا !؟! یعنی عکس من خوبه ؟؟ من گفتم آخه چرا باید الکی بگم خوبه وقتی بد باشه ؟! بهم گفت راستش این عکاسا اینقدر از عکسام ایراد میگیرن که دیگه جرات نمیکنم دست به دوربین بزنم . اونجا بود که تصمیم گرفتم این پست رو بذارم و یه خاطره‌ای بگم که خالی از لطف نیست . چند وقت پیش من یه سری جلسات نقد عکس میرفتم به طور هفتگی . یه مجموعه آموزشی بود حوالی میدون ولیعصر . اونجا روند کار اینجوری بود که عکاسا عکساشون رو به نوبت نشون میدادن و بقیه در مورد عکس نظر میدادن و اونو نقد میکردن . دو تا (مثلا) استادم بودن که این نقدها رو رهبری میکردن و هر از گاهی خودشون هم چیزایی میگفتن . من یادمه هر بار که عکسامو میبردم اونجا برای نقد ، سیل عظییییم تخریب ها و تو سر مال زدن ها رو نثار عکس بنده میکردن . و فقط من نبودم که آثارش اینجور له میشد ! اونجا رویه‌ی همیشگی همین بود ! من خودم عکسامو میدیدم و به نظر خودم اونا نه تنها به اون اندازه بد نبودن ، بلکه تاحدودی هم خوب بودن . حالا نمیگم عالی بودن . اما بدم نبودن دیگه . تا اینکه یه روز تصمیم گرفتم حال یک‌یک کسایی که اونجا هستن رو بگیرم و به خودشون ثابت کنم که دارن چرت و پرت محض میگن !! اونم همیشه ! چیکار کردم ؟ ورداشتم یکی از عکسای معروف استیو مک‌کری رو به عنوان عکس خودم بردم اونجا . استیو مک‌کری غول عکاسای خبریه . همه‌ی دنیا میشناسنش . اتفاقا همین عکسی هم که این بالا میبینید اون عکسه . اونجا عکسو روی فلش تحویل دادم تا از لپ‌تاپ قراضه‌ی اون استاد محترم روی ویدئو پرژکتور پخش شه و نقد شروع بشه .. نقد شروع شد 🙂 عجب عکس مزخرفی ! چه ترکیب بندی به درد نخوری داره ! رنگ بندیش افتضاحه ! آقای صادقی دیگه دست به دوربین نزن خواهشا ! حالت طبیعی داشتی موقع عکس گرفتن داداش ؟! در کل خوب نیست ! و کلی از این حرفا . منم با لبخند همه حرفا رو کامل گوش کردم 🙂 تموم که شد بلند شدم رفتم جلوی کلاس رو به همه : خاک بر سر همتون کنن که هیچ کس نفهمید این عکس مال استیو مک‌کریه !! آقایون اینقدر خفن هستن که عکس غول عکاسای دنیا رم نقد میکنن ! و همه هاج و واج .. 🙂 من دیگه اون استادا رو تو کلاس نقد عکس ندیدم. #رضاصاد

A post shared by محمدرضا صادقی / رضاصاد (@rezasaad) on Jul 10, 2017 at 8:30am PDT

قدرت تعامل و رفتار با سوژه یک ویژگی کلیدی عکاس

این نکته در مورد عکاس های مدلینگ و پرتره صادق هست ؛ چرا که با انسان ها سروکار دارن و خیلی مهمه که بتونن با بهترین نحو با مدل تعامل داشته باشن. اگر شما کار مدلینگ انجام داده باشید این رو به خوبی میدونید که جلوی دوربین رفتن چقدر استرس زا هست و باعث نگرانی شما میشه. جالب اینکه فرقی هم نداره شما یک مدل آماتور باشید یا یک مدل حرفه ای تمام وقت ؛ جلوی دوربین رفتن برای مدل یک کابوس محسوب میشه.

پس بهترین عکاس پرتره کسی هست که بتونه بهترین تعامل رو با مدل داشته باشه. تا نه تنها استرس مدل از بین بره بلکه از کار کردن با عکاس احساس لذت و آرامش بکنه. یک خبر خیلی عالی دارم : کتاب پرتره از صفر رو دقیقا برای همین منظور نوشتم. کتاب پرتره از صفر یک کتاب الکترونیکی رایگان هست که در دو فصل نوشته شده . فصل اول در مورد مهارت های فنی عکاسی و فصل دوم در مورد آموزش تعامل با مدل ، بستن قرارداد عکاسی ، صفر تا صد یک پروژه عکاسی پرتره و خیلی نکات مهم دیگه. این کتاب رو از دست ندید.

پس شاید بشه گفت بهترین عکاس پرتره و مدلینگ کسی هست که به بهترین روش با مدل خودش تعامل داشته باشه و بتونه حس آرامش و راحتی رو به مدل بده.

بهترین عکاس ایران کیست ؟

به عنوان جمع بندی لازمه کمی جدی تر به این سوال پاسخ بدم. بهترین عکاس ایرانی کسی هست که این ویژگی ها رو داشته باشه:

• تسلط بر مسائل فنی عکاسی
• داشتن ایده و نگاه در عکس ها
• کسب شهرت از راه درست ( روی “از راه درست” تاکید دارم)
• قدرت تعامل با مدل و دادن حس آرامش به او (برای عکاس های پرتره و مدلینگ)

با این تفاسیر شما میتونید بهترین عکاسان ایران رو از دید خودتون انتخاب کنید . اگر مایل بودید لیست انتخاب های خودتون رو در نظرات بنویسید تا دیگران هم با عکاس های منتخب شما آشنا بشن. البته باز هم تاکید دارم که معیار دقیقی برای انتخاب بهترین عکاسان ایران وجود نداره و هر کسی با توجه به نوع نگاه خودش این انتخاب رو انجام میده.