قانون یک سوم در عکاسی یکی از چند ده قانون ترکیب بندی در عکاسی هست . اما به دلیل کاربرد زیادی که داره تقریبا به معروف‌ترین و متداول ترین قانون ترکیب بندی تبدیل شده . این معروفیت به حدی هست که در دوربین های موبایل هم گزینه ای برای نشون دادن خطوط راهنمای این قانون وجود داره.

اگر خاطرتون باشه قبلا در مقاله ای گفتم که عکاسی با موبایل امروز نه تنها به یک سبک عکاسی تبدیل شده ، بلکه متداول ترین سبک عکاسی هم هست . چون که بیشترین عکس هایی که در تاریخ گرفته شده با دوربین های موبایل بوده . بنابراین خیلی طبیعیه که کلی ترفند و آموزش برای عکاسی با موبایل وجود داشته باشه ؛ حتی من هم هنوز سعی میکنم مقاله های جدید بین‌المللی رو دربارش بخونم تا خودم رو آپدیت نگه دارم .

عکاسی با موبایل نه تنها به یک سبک عکاسی تبدیل شده ، بلکه مهم ترین سبک هم محسوب میشه .

قانون یک سوم در عکاسی چیست ؟

احتمالا با این قانون آشنا هستید ؛ شاید هم تازه وارد عکاسی شدید و هنوز درگیر این اصطلاحات نشدید . در هر صورت یک بار می‌خوام این قانون خیلی ساده رو توضیح بدم .

قانون یک سوم (rule of thirds) یک قانون در عکاسی و نقاشی هست؛ و میگه اگه دو خط افقی و دو خط عمودی در عکس بکشیم ، محل برخورد این خطوط ، بهترین مکان برای وجود عناصر مهم صحنه هست . عکس زیر رو ببینید

همون طور که گفتم دو خط عمودی و دو خط افقی با فاصله‌های مساوی در عکس کشیده شده . حالا جاهایی که این خطوط به هم برخورد می‌کنن بهترین مکان برای قرار گرفتن سوژه‌ی اصلیتونه . چون که طبق اصول روانشناسی ، بیشترین توجه رو به خودش جلب می‌کنه

طبق اصول روانشناسی ، رعایت قانون یک‌سوم ، حداکثر توجه رو به عکس‌ها جلب میکنه.

این شد تمام چیزی که از قانون معروف یک سوم باید بدونیم . دانستن این موضوع جالبه که این قانون به قدری معروف هست که خیلی ها به اشتباه فکر می‌کنن ترکیب بندی در عکاسی فقط و فقط باید مبتنی به این قانون باشه . نه . ما ده‌ها قانون ترکیب بندی داریم که خود من هم همشون رو حفظ نیستم . اما مهمترین قانون ، همین قانون یک سوم هست که خیلی خیلی ازش استفاده می‌شه.

فعال کردن راهنمای قانون یک سوم در دوربین های موبایل

نیازی به گفتن این موضوع نیست . اما از اون جهت که مایلم این مقاله کامل باشه و هر کس با خوندنش نیازی به مطالعه‌ی مقاله‌ های دیگه نداشته باشه ، این رو هم توضیح میدم .

توی نرم افزار دوربین موبایلتون ، حالا از هر برند و مدلی که باشه ، یک گزینه ای توی تنظیمات دوربین داره به نام Grid . فقط کافیه این گزینه رو فعال کنید تا خطوط راهنمای این قانون براتون نمایش داده بشه .

البته اگه زیاد با گوشی یا دوربین خودتون عکس بگیرید ، به طور ذهنی میتونین محل تلاقی این خطوط رو حدس بزنید . برای رعایتش همون هم کافیه . اما به هر دلیلی اگر دوست دارید این خطوط نمایش داده بشه ، در منوی تنظیمات دوربینتون به راحتی پیداش می‌کنین .

1 عکاسی از چشم انداز و افق

وقتی از منظره یا چشم اندازی در دوردست عکس می‌گیرید ، اینو یادتون باشه که هیچ وقت نباید افق ، در مرکز کادر عکس باشه . چون از نظر ترکیب بندی کسل کننده میشه . با استفاده از قانون یک سوم و خطوط راهنمایی که روی گوشیتون هست ، افق رو در یک سوم پایینی عکس قرار بدید . این حرکت  کوچک باعث جذابیت چند برابری عکس شما میشه و یک پله حرفه‌ای‌تر نشونش میده .

مثلا در عکس بالا دو بار قانون یک سوم استفاده شده . یک بار برای تعیین محل قرار گیری مرز آسمون و دریا ، که کل ساحل و دریا در یک سوم پایینی کادر هستن . و بار دوم هم برای تعیین موقعیت خورشید ، که خورشید در یک سوم سمت چپ عکس هست.

در عکس بالا علاوه بر دو بار استفاده از این قانون ترکیب بندی که در عکس قبل هم بود ، برای بار سوم هم از این قانون استفاده شده . یعنی علاوه بر مرز بین دریا و آسمون و مکان قرار گیری خورشید که مثل عکس بالایی هست ، موقعیت پرنده هم در یک سوم پایینی و راست عکس قرار داره . بنابراین در این عکس 3 بار از قانون یک سوم استفاده شده .

در عکس بالا از یک درخت به عنوان سوژه‌ی اصلی استفاده شده . همونطور که می‌بینید درخت در یک سوم سمت چپ عکس قرار گرفته . خورشید و ساحل هم مثل عکس های قبلی از همین قانون تبعیت می‌کنن.

2 عکاسی پرتره

یک راز عکاسی پرتره : مهم‌ترین بخش عکس ، چشم‌های سوژه هست.

بذارید یک راز در عکاسی پرتره رو بهتون بگم : مهم ترین بخش یک عکس پرتره ، چشم‌های سوژه هست . بنابراین حتما اطمینان حاصل کنید که یک یا دو چشم سوژه توی یکی از خطوط راهنما قرار داشته باشه .

فرقی هم نداره به صورت عمودی یا افقی عکس می‌گیرید . در هر صورت سعی کنید چشم های سوژه روی یکی از خطوط راهنمای اون قرار داشته باشه . اگر هم به هر دلیلی هر دو چشم سوژه روی خطوط قرار نداشت ، لااقل یکی از چشم ها باید روی خط باشه .

عکس بالا یک مثال از این قانون برای چشم ها در پرتره‌های عمودی هست . هیچ فرقی نداره به طور افقی عکس میگیرید یا عمودی ؛ در هر صورت رعایت این قانون عکس‌های شما رو یک سروگردن جذاب تر میکنه .

عکس بالا یک مثال کاملا مشهود از رعایت حداکثری قانون یک سوم در عکاسی پرتره هست . همون طور که حدس می زنید در این عکس 3 بار از این قانون رعایت شده :

1. در محل قرار گیری چشم ها (راست-بالا)

2. در محل قرار گیری لب‌ها (راست -پایین)

3. در محل قرار گیری کل صورت (راست-سرتاسری)

قانون ها برای شکسته شدن نوشته می‌شن !

در دوره ها و کلاس هام ، وقتی تمام مطالب رو به طور کامل میگم و درس تموم می‌شه ، به هنرجوهام میگم : مطالب و قانون ها رو یاد گرفتید ؟ طبیعتا اونها هم جواب مثبت میدن . بعد بلافاصله میگم : حالا همشون رو بریزید دور !

قانون ها برای شکستن و نقض شدن وضع میشن . درسته که توی همین مقاله در مورد لزوم رعایت این قانون ترکیب بندی تاکید زیادی کردم و کل این مقاله در مورد قانون یک سوم هست ؛ اما الان میگم که گاهی باید این قانون و تمام قانون های عکاسی رو بشکنیم و کاری رو بکنیم که دلمون میخواد .

گاهی باید تمام قوانین عکاسی رو بشکنیم و کاری رو انجام بدیم که دلمون می‌خواد .

مدتی قبل در صفحه‌ی اینستاگرام خودم یک پست در مورد همین موضوع گذاشتم . توصیه میکنم اگه قبلا کپشنش رو خوندید دوباره بخونید ؛ و اگه نخوندید حتی یک ثانیه هم برای خوندنش معطل نکنید

قانون یک سوم را با دیگر قوانین ترکیب کنید

یکی از نکات بسیار جالب در ترکیب بندی عکاسی این هست که شما می‌تونید بیشتر از یک قانون ترکیب بندی رو در عکس‌های خودتون رعایت کنید. فرض کنید در حال عکاسی از یک درخت در اون طرف یک دریاچه هستید. در این صورت شما می‌تونید خود درخت رو در یکی از یک سوم های راست یا چپ تصویر قرار بدید و بازتاب عکس درخت رو در وسط تصویر.

هر چقدر قانون‌های ترکیب بندی بیشتری در عکس‌های خودتون به کار ببرید، تصویر شما به صورت ناخودآگاه در ذهن مخاطب اثر بیشتری خواهد داشت. البته مراقب باشید که رعایت کردن قوانین ترکیب بندی ، تبدیل به اولویت شما در عکاسی نشه. هدف اصلی ما در عکاسی ، اتفاق معنا و مفهوم هر فریم عکس به مخاطب هست.

زیاده روی نکنید

دقیقا همین بالا این رو گفتم که هدف ما از عکاسی ، ثبت کردن لحظاتی هست که مایل هستیم به مخاطب نشون بدیم. همین ! تمام قوانین و فنون دنیای عکاسی هم دقیقا برای این هدف به وجود اومده.

حالا اشتباه‌ترین کار در عکاسی میدونید چیه  این که ما هدف خودمون رو برای رعایت این قوانین و فنون فدا کنیم. هدف ما قانون‌های مختلف عکاسی زمانی معنی پیدا میکنه که در راستای هدف ما به کار بره.

بنابراین اگر احساس کردید که رعایت کردن این قوانین ممکنه باعث بشه که حق مطلب عکس ، ادا نشه ، با خیالت راحت میتونید بی‌خیال قانون یک سوم و هر قانونی در عکاسی بشید و مستقیما روی چیزی که قراره نشونش بدید تمرکز کنید.

حلا برید بیرون و عکس بگیرید!

اگر از من سوال کنن مهمترین عامل حرفه‌ای شدن در عکاسی چیه . این جواب رو میدم : عکس بگیرید . عکس بگیرید . باز هم عکس بگیرید .
حالا که با کاربرد این قانون ترکیب بندی با گوشی آشنا شدید وقتشه که برید بیرون و عکس بگیرید.

همین الان برید توی پارک نزدیک خونتون و شروع کنید از گل و درخت و گربه و… عکس بگیرید . یا به دوستاتون پیام بدید و یه دورهمی بچینید . اونجا شما کاربرد این قانون رو بهتر از بقیه می‌دونید و عکساتون یک پله حرفه‌ای تر از بقیه ی دوستاتون خواهد بود .

سوالات متداول

[accordions]
[accordion title=”قانون یک سوم چیست؟” load=”hide”]قانون یک سوم ، معروف ترین قانون ترکیب بندی در عکاسی است. طبق این قانون ، اگر دو خط افقی و عمودی بر روی عکس ترسیم کنیم ، محل برخورد این خطوط بهترین مکان برای وجود عناصر کلیدی عکس است.[/accordion]
[accordion title=”آیا همیشه باید از قانون یک سوم استفاده کنیم؟” load=”hide”]خیر؛
این قانون فقط یکی از چند ده قانون ترکیب بندی در عکاسی است و همیشه هم نباید از آن استفاده کرد. اما معروف ترین قانون ترکیب بندی ، همین قانون یک سوم است.[/accordion]
[accordion title=”چگونه خطوط راهنمای یک سوم را در گوشی خود فعال کنیم؟” load=”hide”]از توی تنظیمات قسمت دوربین گوشی ، گزینه‌ی Grid را فعال کنید.[/accordion]
[accordion title=”آیا می‌توان عمدا قانون یک سوم را شکست؟” load=”hide”]بله؛
یکی از زیبایی های هنر عکاسی این است که قوانین را یاد بگیریم؛ و بعد با علم به این قوانین ، آنها را بشکنیم.[/accordion]
[/accordions]